VOCALOID – Nền âm nhạc triển vọng của tương lai

Những năm gần đây, có lẽ nhiều người đã không còn xa lạ với thuật ngữ VOCALOID, hay ít nhất đã từng nghe qua những cái tên như Hatsune Miku, GUMI, Megurine Luka, … Nhưng khi tìm kiếm hình ảnh của họ, bạn sẽ chỉ thấy những bức vẽ mang phong cách hoạt hình, truyện tranh. Nếu không hiểu biết từ trước, chắc chắn không ít người sẽ đinh ninh rằng đây chỉ là những nhân vật trong bộ phim hoạt hình nào đó. Vậy cụ thể VOCALOID là gì? Nó liên quan đến âm nhạc như thế nào? Hãy tham khảo bài giới thiệu dưới đây để cùng chúng tôi tìm hiểu về nó.

Bởi là một lĩnh vực đã nổi lên nhiều năm qua, đương nhiên bạn có thể dễ dàng tìm kiếm những bài viết về VOCALOID từ nhiều trang web khác. Tuy nhiên, đa phần trong số đó chỉ giới thiệu sơ qua về khái niệm và các nhân vật. Đầu tiên, có thể hiểu đơn giản VOCALOID là một bộ tổng hợp giọng hát dưới dạng phần mềm. Phần xử lý tín hiệu của nó đã được phát triển thông qua một dự án nghiên cứu chung do Kenmochi Hideki dẫn đầu tại Đại học Pompeu Fabra ở Barcelona, ​​Tây Ban Nha vào năm 2000 (cũng là đội ngũ thành lập nên Voctro Labs sau đó) và ban đầu nó không được lên kế hoạch sẽ trở thành một dự án thương mại toàn diện. Được hỗ trợ bởi Tập đoàn Yamaha, họ đã phát triển phần mềm này thành sản phẩm thương mại “VOCALOID”.

 

VOCALOID sử dụng công nghệ tổng hợp với những giọng hát đặc biệt dựa trên bản ghi âm từ chất giọng của các ca sĩ hoặc diễn viên lồng tiếng. Phần mềm VOCALOID Editor cho phép người dùng tổng hợp một ca khúc bằng cách đưa vào lời bài hát và giai điệu. Một giao diện kiểu cuộn piano được sử dụng để nhập giai điệu và lời bài hát có thể được thêm vào mỗi nốt. Phần mềm có thể thay đổi cường độ của phát âm, thêm các hiệu ứng như rung, hoặc thay đổi động thái và giọng điệu của giọng nói. Mỗi VOCALOID được bán dưới dạng “một ca sĩ trong hộp” và được thiết kế tạo hình để hoạt động như một sự thay thế cho ca sĩ thực sự.

Giao diện làm việc của phần mềm VOCALOID Editor

AZUKI và MATCHA – hai VOCALOID4 mới phát hành của Yamaha

 

Phần mềm ban đầu chỉ có sẵn tiếng Anh bắt đầu với những VOCALOID đầu tiên là Leon, Lola và Miriam được tạo ra bởi Zero-G, và tiếng Nhật với Meiko và Kaito của Yamaha. VOCALOID3 hỗ trợ thêm tiếng Tây Ban Nha với các VOCALOID Bruno, Clara và Maika; tiếng Trung Quốc với Luo Tianyi và Xin Hua; tiếng Hàn Quốc với SeeU.

Phần mềm này không chỉ dành cho các nhạc sĩ chuyên nghiệp mà còn cả những người dùng sáng tác âm nhạc máy tính. Các nhóm nhạc Livetune và Supercell ở Nhật Bản đã phát hành các bài hát của họ sử dụng VOCALOID làm giọng ca chính. Hãng thu âm Nhật Bản Exit Tunes cũng đã phát hành các album tổng hợp các bài hát VOCALOID. Các nghệ sĩ như Mike Oldfield cũng sử dụng VOCALOID trong công việc của họ để sao lưu giọng hát ca sĩ và mẫu âm thanh.

Lịch sử

VOCALOID

Yamaha bắt đầu phát triển VOCALOID từ tháng 3 năm 2000 và công bố lần đầu tiên tại hội chợ Musikmesse ở Đức vào tháng 3 năm 2003. Khi ấy nó được tạo ra dưới cái tên “Daisy”, có liên quan đến bài hát “Daisy Bell”, nhưng vì lý do bản quyền, tên này đã bị bỏ qua và thay bằng “VOCALOID”.

VOCALOID2

VOCALOID2 đã được công bố vào năm 2007. Không giống với phiên bản đầu tiên, VOCALOID2 được xây dựng dựa trên các mẫu thanh âm chứ không phải phân tích giọng nói của con người. Công cụ tổng hợp và giao diện người dùng đã được sửa đổi hoàn toàn, các VOCALOID tiếng Nhật đã có một giao diện tiếng Nhật.

VOCALOID3

VOCALOID3 ra mắt vào ngày 21 tháng 10 năm 2011. Một số studio đang cung cấp những bản cập nhật cho phép các thư viện VOCALOID2 trở thành VOCALOID3.

VOCALOID4

Tháng 10 năm 2014, sản phẩm đầu tiên được xác nhận cho VOCALOID4 là Ruby (tiếng Anh), tuy nhiên bản phát hành cho cô lúc đó đã bị trì hoãn để cô có thể được phát hành trên các engine mới hơn. Ngay sau đó, một nhân viên của Crypton Future Media (một công ty truyền thông ở Nhật Bản chuyên về các sản phẩm âm nhạc) đã phản ứng về những tin tức liên quan đến việc “giọng hát mới của Luka” sắp xuất hiện. Vào năm 2015, một số phiên bản V4 của các VOCALOID đã được phát hành. Engine VOCALOID4 cũng được thông báo ngay sau đó.

Một ca khúc demo của VOCALOID Hatsune Miku phiên bản V4X

 

Ảnh hưởng văn hoá

Việc phần mềm VOCALOID trở nên phổ biến như ngày nay có một phần rất lớn nhờ thành công của Hatsune Miku – một VOCALOID2 của Crypton Future Media, phát hành năm 2007. Trang web chia sẻ video của Nhật Bản Niconico đóng vai trò cơ bản trong việc công nhận và phổ biến phần mềm. Khi sự phổ biến ngày càng tăng lên, Niconico trở thành một nơi tạo ra các nội dung hợp tác. Các bài hát gốc phổ biến được sáng tác bởi người dùng sẽ kéo theo các minh họa, hoạt hình 2D và 3D, và các bản remix của những người dùng khác. Những người sáng tạo khác sẽ cho thấy công việc chưa hoàn thành của họ và yêu cầu các ý tưởng. Ngoài ra, VOCALOID còn được sử dụng để kể một câu chuyện hay tiểu thuyết thông qua những bài hát, tiêu biểu là series “Story of Evil”. Đã có hẳn một bộ manga, sáu cuốn sách và hai tác phẩm sân khấu được xuất bản dựa trên series đình đám này. Một vở nhạc kịch khác về “Cantarella”, một ca khúc của Kurousa-P do KAITO thể hiện, cũng đã lên sân khấu tại rạp Space Zero, Tokyo tháng 8 năm 2011.

Trong sự kiện trận động đất và sóng thần Tohoku năm 2011, Crypton Future Media đã tham gia cùng một số công ty khác trong việc quyên góp số tiền bán nhạc VOCALOID từ nhãn hiệu KarenT cho Hội Chữ thập đỏ Nhật Bản. Ngoài ra, một phiên bản nendoroid (mô hình chibi bằng nhựa) đặc biệt của Hatsune Miku cũng được công bố, với mỗi lần bán được sẽ quyên góp 1.000 Yên cho Hội Chữ thập đỏ Nhật Bản.

Năm 2012, VOCALOID được dẫn chứng là một trong những nhân tố đóng góp vào tăng trưởng 10% của các dịch vụ liên quan đến cosplay. Những năm gần đây, VOCALOID cũng đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của ngành du lịch Nhật Bản. Rất nhiều các sự kiện, các buổi triển lãm, buổi hoà nhạc VOCALOID được tổ chức. Thậm chí, giống như những ca sĩ thật, VOCALOID đã nhiều lần có những tour biểu diễn ở nhiều nước khác nhau. Hàng năm, các cuộc thi thiết kế trang phục cho nhân vật Hatsune Miku còn được tổ chức trên phạm vi toàn thế giới.

Hatsune Miku Magical Mirai 2013 Live Concert, trình chiếu bởi công nghệ Hologram

Tại Việt Nam, một bộ phận không nhỏ những người ở độ tuổi thanh thiếu niên đã tiếp xúc và có tình cảm với nhạc VOCALOID. Không chỉ là một nền âm nhạc mới mẻ, độc đáo, những bài hát VOCALOID còn vô cùng đa dạng, phong phú cả về thể loại lẫn nội dung. Một đặc điểm khiến nhạc VOCALOID dễ đi vào lòng người là có rất nhiều ca khúc được sáng tác từ cảm hứng về ý nghĩa cuộc sống; về những tâm trạng, xúc cảm mà gần như trong đời ai cũng có; về nghị lực, ý chí vượt qua mọi khó khăn; … Sau vài lần nghe thử đầu tiên, có thể bạn sẽ thấy lạ lẫm bởi giọng hát không phải của người thật, nhưng một khi đã quen, điều đó có nghĩa thế giới âm nhạc của bạn đã mở thêm một trang mới gần như vô tận…

 

Nguồn tham khảo: Wikipedia